**برای دسته‌بندی ربات‌ها، بسته به **هدف کاربردی** (آموزش، صنعت، تحقیق) یا **معیار طبقه‌بندی** (ساختار، کاربرد، هوشمندی) روش‌های متنوعی وجود دارد. در اینجا ۶ روش علمی-عملی پیشنهاد می‌کنم:
۱. دسته‌بندی بر اساس **محیط حرکت** (عمومی‌ترین روش) | دسته | نمونه‌ها | ویژگی‌های کلیدی | |————-|—————————–|——————————| |
**ربات‌های زمینی** | AGVها، ربات‌های انسان‌نما | چرخ/پا، ناوبری در سطوح مسطح | |
**ربات‌های هوایی** | پهپادها، کوادکوپترها | پرواز، کنترل ارتفاع | |
**ربات‌های دریایی** | AUVها، ROVها | مقاوم در برابر آب، ناوبری زیرآبی | |
**ربات‌های فضایی** | مریخ‌نوردها، بازوی ISS | مقاومت در خلأ، کنترل از راه دور |
۲. دسته‌بندی بر اساس **سطح خودمختاری** (هوش مصنوعی) | سطح | توضیح | مثال | |————-|——————————–|————————–| |
**کنترل دستی** | اپراتور تمام اقدامات را هدایت می‌کند | جرثقیل‌های صنعتی | |
**نیمه‌خودمختار**| ربات بخشی از تصمیم‌گیری را انجام می‌دهد | ربات جاروبرقی | |
**خودمختار** | تصمیم‌گیری کامل بدون دخالت انسان | ربات‌های کاوشگر مریخ |
۳. دسته‌بندی بر اساس **کاربرد صنعتی** (بازارمحور) | حوزه کاربردی | نمونه‌ها | |—————-|—————————————-| |
**صنعتی** | بازوهای مونتاژ، جوشکار، رنگ‌پاش | |
**پزشکی** | ربات‌های جراح ، توانبخشی | |
**کشاورزی** | ربات‌های برداشت محصول، سم‌پاش | |
**نظامی/امنیتی** | ربات‌های امداد، پهپادهای شناسایی | |
**خدمات شهری** | ربات‌های تحویل مرسولات، نظافتچی |
۴. دسته‌بندی بر اساس **ساختار مکانیکی** | ساختار | نمونه‌ها | مزایا/معایب | |—————|—————————–|————————–| |
**بازویی (Articulated)** | ربات‌های صنعتی ۶ محوره | دقت بالا، محدوده حرکتی گسترده | |
**کارتزین (Cartesian)** | چاپگرهای ۳D، CNC | ساده‌سازی محاسبات حرکتی | |
**استوانه‌ای (Cylindrical)** | ماشین‌های تراش | تحمل بار بالا | |
**موازی (Parallel)** | شبیه‌سازهای پرواز | سرعت و پایداری بالا |
۵. دسته‌بندی بر اساس **میزان تعامل با انسان** | نوع تعامل | مثال‌ها | فناوری کلیدی | |————–|———————————-|————————-| |
**ایزوله** | ربات‌های خط تولید خودرو | حفاظ ایمنی فیزیکی | |
**همکار (Cobots)** | بازوهای صنعتی مشارکتی | سنسورهای فشار برای توقف اضطراری | |
**اجتماعی** | ربات‌های آموزش‌دهنده (مثل پپر) | تشخیص چهره و احساسات |
۶. دسته‌بندی پیشرفته: **ترکیبی از معیارها** | گروه | زیرمجموعه‌ها | مثال‌های شاخص | |—————|——————————–|————————–| |
**ربات‌های پویا** | – زیرآبی: AUVها | ربات اکتشاف اعماق اقیانوس | | | – پرنده: پهپادهای تحویل کالا | | |
**ربات‌های ثابت** | – صنعتی: بازوهای جوشکار | | | – پزشکی: ربات‌های پرتودرمانی | |
**ربات‌های بیوهیبرید** | – سایبورگ‌ها | پروتزهای عصبی-رباتیک | | | – زیست‌تقلید (Bio-inspired) | ربات‌های مارمولک برای اکتشاف |
🧠 نکات کلیدی برای انتخاب روش دسته‌بندی:
– **برای آموزش**: روش‌های ۱ (محیط حرکت) و ۴ (ساختار مکانیکی) ساده‌ترند.
– **برای صنعت**: روش ۳ (کاربرد صنعتی) کاربردی‌تر است.
– **برای پژوهش**: روش ۲ (خودمختاری) و ۶ (ترکیبی) عمیق‌ترند.
– **جذابیت بصری**: از دیاگرام‌های درختی یا جدول‌های مقایسه‌ای استفاده کنید. ✅